การปฏิบัติตัวหลังผ่าตัด

การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัด Femto LASIK หรือ ReLEx SMILE

อาการที่อาจพบ

1. หลังจากยาชาหมดฤทธิ์ หลังผ่าตัดใน 2-3 ชั่วโมงแรกอาจมีอาการเคืองตา เหมือนมีเศษผงอยู่ในตาหรือใส่คอนแทคเลนส์สกปรก บางคนอาจมีน้ำตาไหล มากหรือน้อยแตกต่างกันในแต่ละคน ในรายที่มีน้ำตาไหลมาก อาจจะแสบตา หนักตา และลืมตาไม่ขึ้น ซึ่งอาการดังกล่าวเป็นปฎิกิริยาตอบสนองของร่างกายต่อการผ่าตัดในระยะแรก อาจเป็นมากน้อยแตกต่างกันในแต่ละคนเป็นเรื่องปกติ ในคนไข้บางรายอาจมีอาการคันตา หรือแพ้แสงได้ การหลับตาหรือการนอนหลับให้ได้อย่างน้อย 4-6 ชั่วโมง จะช่วยให้อาการไม่สบายตาต่างๆ หายเร็วขึ้น
2. อาการปวดตา พบได้น้อยแต่อาจพบได้ในคนไข้บางราย
3. อาการต่างๆ ส่วนใหญ่จะดีขึ้นกว่า 80% ในเช้าวันรุ่งขึ้น แต่ในบางท่านอาจยังคงมีอาการเคืองตา แสบตาอยู่บ้าง ซึ่งอาจจะเป็นข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ และใน คนไข้บางรายอาจมีอาการแพ้แสงได้ อาการเหล่านี้จะค่อยๆดีขึ้นใน 1-2 สัปดาห์

คำแนะนำในการปฏิบัติตัว

1. ควรพักผ่อนมากๆ พยายามหลับให้ได้ในคืนแรก โดยรับประทานยานอนหลับ 1 เม็ด
   หากปกติท่านเป็นคนนอนหลับยาก และมียานอนหลับที่ใช้ประจำก็สามารถใช้ได้ โดยไม่ต้องใช้ ยานอนหลับที่ให้ไปแต่หากนอนไม่หลับให้หลับตาไว้
2. ถ้ามีอาการปวด สามารถบรรเทาปวดด้วยการรับประทานยาแก้ปวด Paracetamol (500mg.) 1-2 เม็ด ห่างกัน 4-6 ชั่วโมง
3. ห้ามแกะฝาครอบตาเด็ดขาด “วัตถุประสงค์ของการปิดฝาครอบตา คือ ป้องกันการขยี้ตา” หากมีน้ำตาไหลมากควรซับน้ำตานอกฝาครอบตาเท่านั้น หากฝาครอบตาไม่แน่นสามารถติดพลาสเตอร์เพิ่มได้
4. ห้ามน้ำเข้าตาเด็ดขาด ทั้งนี้คนไข้สามารถอาบน้ำ แปรงฟันได้ โดยเพิ่มความระมัดระวังขึ้น

ในวันรุ่งขึ้น : มาตามเวลานัดหมาย เจ้าหน้าที่ ศูนย์เลสิกจะเป็นผู้เปิดฝาครอบตา ทำความสะอาดตา และเริ่มหยอดตาให้ กรุณานำถุงยาที่ได้รับในวันผ่าตัดมาด้วย

การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัด PRK

คนไข้หลังผ่าตัดด้วยวิธี PRK มักจะมองเห็นได้ชัดเจนช้ากว่าคนไข้ที่ทำผ่าตัดด้วยวิธีเลสิค เพราะในการทำ PRK ต้องมีการลอกผิวกระจกตาออก คำแนะนำนี้ จะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ตามลักษณะของการดูแลตา ส่วนแรก คือ คำแนะนำสำหรับการดูแลในช่วงที่ผิวกระจกตายังไม่ปิดและแพทย์ยังให้ใส่คอนแทคเลนส์ไว้ และ ส่วนที่สองคือช่วงที่ผิวกระจกตาสมานปิดดีแล้ว

ช่วงที่ 1 หลังออกจากห้องผ่าตัด จนถึงวันที่แพทย์ถอดคอนแทคเลนส์

1. หลังออกจากห้องผ่าตัด คุณอาจจะมองเห็นได้ชัดพอสมควร หรืออาจจะมองแล้วมัวอยู่ก็ได้แล้วแต่บุคคล ประมาณ 1 ชั่วโมงหลังผ่าตัด ยาชาจะหมดฤทธิ์ และคุณอาจจะรู้สึกเคืองตาเหมือนมีเศษอะไรเข้าไปอยู่ในตา อาการนี้เป็นเรื่องปกติ และเป็นอยู่ได้นาน 12 – 24 ชั่วโมง ระหว่างนี้ อาจจะมีน้ำตาไหลมาก ลืมตาไม่ขึ้น แสบร้อนในตา เมื่อกลับถึงบ้านควรพักผ่อนมากๆ หากนอนไม่หลับ อาจจะจำเป็นต้องใช้ยานอนหลับ1 เม็ดเพื่อช่วยให้หลับได้เต็มที่
   • หากปกติคุณเป็นคนที่หลับยากและมียานอนหลับที่ใช้เป็นประจำอยู่แล้ว ให้ใช้ยาที่ใช้เป็นประจำได้
   • ใน 2 วันแรกหลังผ่าตัด จะมีอาการปวดตา หนักตา ลืมตาไม่ขึ้น ให้รับประทานยา Paracetamal 500 mg. 2 เม็ด ทุก 4-6 ชั่วโมง เพื่อช่วยลดอาการปวดตา
   • เมื่อถึงวันที่ 3 อาการปวดตามักจะน้อยลงมากแล้ว หากยังมีอาการปวดตาอยู่ ให้รับประทาน paracetamol 500 mg. 1-2 เม็ด ทุก 4-6 ชั่วโมง เพื่อบรรเทาอาการปวดได้
2. การใช้ยาหยอดตา ให้เริ่มใช้ตามแพทย์สั่งเท่านั้น ยาหยอดตา เวลาหยอดให้หยอดครั้งละ 1 หยดและ หากมียาหลายชนิด ให้หยอดห่างกันแต่ละอย่างประมาณ 5 นาที
3. หลังทำผ่าตัด ควรหลับตาพักผ่อนให้มาก แต่ไม่ห้ามทำกิจวัตรประจำวันต่างๆ ห้ามน้ำเข้าตาเด็ดขาดเป็นเวลา 1 สัปดาห์ คุณสามารถอาบน้ำ แปรงฟันได้ตามปกติด้วยความระมัดระวัง
4. ห้ามขยี้ตาเด็ดขาดเป็นเวลา 1 สัปดาห์
5. ตรวจตาตามวันเวลาที่นัดหมายในวันรุ่งขึ้นหลังผ่าตัด และ แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาวันนัดหมายหลังจากนี้ตามสมควร
6. แพทย์ได้ใส่คอนแทคเลนส์ไว้ในตา เพื่อลดอาการระคายเคืองจากผิวกระจกตาที่ลอกออก และ ช่วยในการหายของแผล จะถอดออกให้เมื่อผิวกระจกตาสมานจนปิดสนิทดี โดยทั่วไปใช้เวลาประมาณ 3-5 วัน (แล้วแต่คน) หากคอนแทคเลนส์ที่ใส่ไว้นี้หลุดออก กรุณาอย่าใส่กลับเข้าไปเอง (แม้ว่าคุณจะเคยใส่และถอดเองมาจนชำนาญแล้วก็ตาม) ให้กลับมาที่ศูนย์เลสิก เมื่อคอนแทคเลนส์หลุด หากคุณมีอาการระคายเคือง เจ็บตามาก ให้ใช้พลาสเตอร์ที่ได้ให้ไว้ ปิดตาให้สนิทแล้วใช้พลาสเตอร์ปิดในแนวบนลงล่าง จะช่วยให้ตาไม่กะพริบ ลดอาการเจ็บเคืองได้ หรือ ใช้ผ้าห่อ cold pack วางประคบหนังตาที่ใช้พลาสเตอร์ปิดแล้ว โดยประคบ แล้วหยุด สลับกันทุก 20 นาที
7. การมองเห็นในคนไข้ PRK สัปดาห์แรกจะมีความเปลี่ยนแปลงขึ้นๆลงๆอย่างมาก วันแรกหลังผ่าตัด คุณอาจจะเห็นได้ดีพอใช้ วันต่อมาอาจจะมัวลงมากก็ได้ น่าจะเป็นการดี ถ้าคุณได้วางแผนหยุดงาน หรือ หลีกเลี่ยงจากการทำงานที่ต้องใช้สายตามาก เป็นเวลาสักประมาณ 1 สัปดาห์

ส่วนที่ 2 เมื่อแพทย์ถอดคอนแทคเลนส์ออกแล้ว จนถึง 3 - 4 เดือนหลังผ่าตัด

1. แนวทางการใช้ยาหยอดยา
   • หลังจากถอดคอนแทคเลนส์ แพทย์จะมีการปรับขนาดและชนิดของยาหยอดตา ตามความเหมาะสม โดยยานี้จะช่วยลดอาการเกิดฝ้าที่กระจกตา หรือ การหายของแผลที่ผิดปกติ อันจะทำให้ผลการรักษาไม่เป็นไปตามต้องการ จะใช้ยานี้นานเพียงใดขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง การมาตรวจตามนัดหมายจึงสำคัญมากเพราะแพทย์จะต้องปรับเพิ่มหรือลดยา ขึ้นกับการตอบสนองของคนไข้แต่ละคนเพื่อให้ผลการรักษาดีที่สุด โดยจะทราบได้จากการติดตามผลการรักษาเป็นระยะๆ แพทย์จะค่อยๆลดความถี่ในการหยอดยาลง กรุณาอย่าหยุดยาโดยแพทย์ยังไม่อนุญาต
   • น้ำตาเทียม หลังการผ่าตัด อาจมีอาการอักเสบระคายตาเล็กๆน้อยๆ อยู่ได้เป็นเวลานาน และ อาจจะมีอาการตาแห้ง การหยอดน้ำตาเทียมจะทำให้ผิวกระจกชุ่มชื้นขึ้น ช่วยให้การหายของแผลดีขึ้นด้วย น้ำตาเทียมที่ได้นี้ จะเป็นหลอดเล็กๆ เมื่อเปิดฝาแล้ว จะมีอายุใช้ได้เพียง 24 ชั่วโมงเท่านั้น เพราะเป็นน้ำตาเทียมชนิดที่ไม่มีสารกันเสีย ซึ่งมีข้อดีที่คุณสามารถหยอดได้บ่อยตามต้องการเพื่อบรรเทาอาการระคายเคืองตา ตาแห้ง หลังผ่าตัด คนไข้บางคนอาจจะต้องใช้น้ำตาเทียมเป็นเดือน หรือ ใช้ได้นานเท่าที่ต้องการ หากคุณรู้สึกว่า น้ำตาเทียมยี่ห้อที่ได้รับ หยอดแล้วรู้สึกเหนียวเกินไป ทำให้ตามัวหรือไม่สบายตาอยู่นานหลังหยอด กรุณาแจ้งแพทย์เพื่อเปลี่ยนชนิดอื่นให้แทน
2. ป้องกันตาจากการสัมผัสแสงอัลตราไวโอเล็ต (UV)
   การโดนแสง UV มากๆ ทำให้เพิ่มความเสี่ยงของการที่สายตาจะถดถอย ถ้าจะต้องอยู่กลางแดดควรสวมแว่นกันแดดที่กันแสง UV ได้ดี และ ยังช่วยป้องกันมิให้แสบตาจากอาการแพ้แสงจ้าหลังผ่าตัดใหม่ๆ ได้
3. หลังทำ PRK เป็นเรื่องปกติที่การมองเห็นจะมีการเปลี่ยนแปลง บางวันเห็นชัดดี บางวันมัวลง หรือ ในวันเดียวกันการมองเห็นก็เปลี่ยนแปลงไปมาได้ กว่าสายตาจะคงที่ อาจใช้เวลานานกว่า 6 เดือน แต่หากมีอาการผิดปกติเหล่านี้ รีบติดต่อเข้ามาเพื่อพบแพทย์
   • ปวดตา ตาแดงมากตลอดเวลา
   • เคืองตา ลืมตาไม่ขึ้น
   • ตามัวลงเรื่อยๆ อย่างรวดเร็ว ภายในวัน 2 วันโดยไม่ดีขึ้นเลย